زرشک پفکی یکی از انواع زرشک است که در واقع تفاوت آن با زرشک معمولی در طریقه ی فرآوری آن است. و نژاد خاصی از زرشک نیست.زرشک پفکی پروسه ی بسیار طولانی ای داشته و 2 تا 6 ماه پس از اولین برداشت زرشک به بازار عرضه می شود .اما با وجود اینکه زمان بر است در عوض طعم و رنگ بهتری داشته و به همین دلیل این نوع زرشک، یک زرشک صادراتی محسوب می شود.

طریقه ی فرآوری آن هم بدین صورت است که خوشه های زرشک را با شاخه و برگ آویزان می کنند تا خشک شود. از این شیوه برای تولید کشمش هم استفاده می شود. و نیازمند فضایی وسیع است تا باد در آن جریان داشته و دارای هوای خشکی باشد تا رطوبت باعث پوسیدگی و کپک زرشک ها نشود. بعد از خشک شدن نیز مراحل بادکشی و سورت شدن انجام می شود .تا شاخه ها و برگ های اضافه ی آن جدا شده و یک محصول یک دست و تمیز به مشتریان عرضه شود.

از آنجایی که این نوع زرشک در معرض آفتاب قرار نمی گیرد رنگ طبیعی و  قرمز آن حفظ می شود و یکی از مرغوب ترین انواع زرشک است. زرشک پفکی به دلیل رنگ و طعم دلنشینش همیشه زینت بخش غذاهای مخصوص ایرانی بوده است. و از گذشته تا به حال در بسیاری از غذاهای سنتی مورد استفاده قرار می گیرد.

زرشک

در دوران مصر باستان، ملکه‌ها با به کار گیری زرشک به همراه تخم رازیانه قصد داشتند بیماری طاعون را درمان کنند. زرشک فرمانرو گیاهان بوده که یک سرده از تیره زرشکیان است. درختچه آن دارای تیغ‌های بسیاری بوده که اندازه این تیغ‌ها گاهی از 1 تا 5 متر نیز می‌رسد. رنگ چوب ساقه این گیاه زرد یا قهوه‌ای است که برگ‌های آن به صورت بیضی شکل نمایان می‌شوند.

بسیاری از افراد ساکن آمریکای شمالی و اروپا از رنگ زرد چوب ساقه آن جهت رنگ کردن لباس‌های خود استفاده می‌کردند. تولید آن معمولا در مناطقی که هوای معتدل و نیمه گرمسیری دارد قابل انجام است. کشور ایران با برخورداری از مناطق معتدل و نیمه گرمسیری بیشتری، توانسته بالاترین میزان تولید این گیاه را در کل جهان به خود اختصاص دهد.

در ادامه به مطالب بیشتری درباره زرشک می‌پردازیم؛ پس با ما همراه باشید.

معرفی زرشک

این گیاه به نام علمی Berberis vulgaris شهرت یافته است که مردم آن را با نام زرشک و رنگ قرمز  می‌شناسند. درختچه آن در بیشتر اوقات سبز بوده که تولید آن در کشورهایی همانند ایران، آسیا، اروپا، آفریقا، آمریکای جنوبی و شمالی قابل انجام است. استان خراسان جنوبی تولید کننده میزان 95% این گیاه بوده که با صادرات آن به سایر کشورها، هم درآمدی کسب می‌کند و هم نیاز سایر مناطق را برطرف می‌سازد.

دانه‌های این گیاه طعم ترشی داشته که این مزه تاثیر بالایی در بدن انسان دارد و از ماده‌ی موثری بنام بربرین برخوردار است. این ماده در جلوگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها تاثیر بالایی دارد که طبع آن سرد و خشک است. زمان شکوفه‌دهی درختچه آن در اواخر فصل بهار و اوایل تابستان است. غنچه‌های این گیاه دارای رنگ زردی هستند که در فصل پاییز تغییر رنگ می‌دهند و به قرمز گیلاسی تبدیل می‌شوند. این گیاه از گونه‌های مختلفی برخوردار است که هر یک ویژگی‌های خاصی دارند. از گونه‌های آن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• معمولی
• زالزالکی
• خراسانی
• ژاپنی
• زرافشانی
• راست خوشه

ارزش غذایی زرشک

زرشک جزو گیاهانی به حساب می‌آید که به دلیل داشتن میزان بالای خواص، در هر کجای جهان طرفدار دارد. این گیاه ارزش غذایی بالایی داشته و با مصرف آن خواهید توانست مواد مورد نیاز بدنتان را تامین کنید. به این صورت بدنتان مقوی می‌شود و امکان مبارزه با بیماری‌های بسیاری را خواهد داشت. ارزش غذایی 100 گرم از این گیاه به شکل ذیل است:

• کربوهیدرات : 63.90 گرم
• آب : 29.00 گرم
• کالری : 316 گرم
• پروتئین : 3.60 گرم
• چربی : 3.50 گرم
• فیبر : 7.40 گرم
• قند : 27.20 گرم
• سدیم : 17.00 میلی‌گرم
• ویتامین C : 24.00 میلی‌گرم

خواص و فواید زرشک

این گیاه طبع سردی داشته و به این دلیل مصرف آن معمولا به افرادی توصیه می‌شود که دارای طبع گرم هستند. این افراد به این طریق می‌توانند گرمی و سردی بدنشان را به میزان مناسبی رسانده و زندگی سالم و شادابی داشته باشند. دانه‌های این گیاه دارای خاصیت و فواید بسیاری هستند که تعداد بالایی از مردم، آن‌ها را در پخت و پز غذا، شیرینی‌جات و نوشیدنی به کار می‌برند. این گیاه به دلیل داشتن میزان بالایی خاصیت توانسته جایگاه ویژه‌ای در جامعه را به خود اختصاص دهد که از خواص آن می‌توان موارد زیر را نام برد:

• این گیاه با برخورداری از خاصیت ضد باکتری، این امکان را دارد که اجازه تشکیل باکتری و قارچ‌ را در بدن ندهد.
• ویتامین C موجود درون آن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌گردد و اجازه بروز سرماخوردگی و آنفولانزا را نمی‌دهد.
• زرشک عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد و سوخت و ساز و متابولیسم را افزایش می‌دهد. به این طریق چربی‌های بدن از بین رفته و افراد به لاغری بدن خود دست می‌یابند.
• با مصرف مجاز آن به صورت روزانه خواهید توانست بیماری سرطان با نوع روده و گوارش را از خود دور کنید.
• با مصرف آن خواهید توانست کبد خود را تقویت کنید تا بتواند تولید صفرا کرده و کبد و صفرای خود را از هر نوع ماده مضری پاکسازی کنید.
• به منظور درمان کردن سوء هاضمه خود می‌توانید جوشانده یا آب آن را مصرف کنید.
• این گیاه می‌تواند عفونت‌هایی که به دلیل وجود باکتری در بدن رخ می‌دهند را درمان کرده و از اسهال پیشگیری کند.
• بربرین موجود درون آن باعث مبارزه با التهابات لثه خواهد شد و می‌تواند از ایجاد پلاک و عفونت در دهان جلوگیری کند.
• استفاده از آن باعث جلوگیری از افزایش قند خون در بدن می‌شود که در صورت وجود قند خون نیز آن را درمان خواهد کرد.
• بروز آکنه در بدن مشکل بزرگی است که در صورت آگاهی نادرست می‌توانید باعث ماندگار شدن مکان آن روی پوست شوید. به این منظور با استفاده از مقدار مجازی از زرشک، قادر به درمان جوش‌های بدن و صورت خود خواهید شد.
• و…

موارد مصرف زرشک

زرشک نیز همانند سایر گیاهان دارای یکسری موارد مصرف منحصر به فردی است. برخی از موارد استفاده از آن به شکل ذیل هستند:

• جوشانده

یکی از روش‌های استفاده آن، تهیه جوشانده بوده که برای این کار کافی است 15 گرم از پوست ساقه یا دانه آن را به مقدار 1 لیتر آب درون قابلمه‌ بیافزایید. حال به آن اجازه دهید تا جوشیده شود و سپس قابلمه را از روی گاز بردارید و به مدت 10 دقیقه به آن زمان دهید. پس از طی این زمان تفاله‌های آن را از صافی رد کنید.

نکته: در صورت نیاز می‌توانید جهت شیرین سازی آن از شکر یا عسل طبیعی استفاده نمایید.

• زرشک پلو

این غذا یکی از غذاهای پرطرفدار میان ایرانیان است که جایگاه ویژه‌ای در دورهمی‌ها دارد. برای تهیه آن کافی است زمانی که قصد دارید برنج را به منظور دم کشیدن روی حرارت بگذارید، دانه‌های این گیاه را به آن بیافزایید. پس از آن یک دور برنج را هم بزنید و بگذارید دم بکشد.

• شربت

برای ساخت این شربت، مقداری زرشک را در نیم لیتر آب بجوشانید. سپس آب را به همراه نیم لیتر آب سیب، 4/1 لیتر آب لیمو و نیم کیلو شکر را روی گاز با یکدیگر ترکیب کنید. زمانی که شربت به قوام کافی رسید، می‌توانید حرارت را خاموش کنید.

نکات قابل توجه در مورد مصرف زرشک

• مصرف بیش از حد آن باعث بروز نفخ در بدن و در زنان باردار سبب سقط جنین می‌گردد.
• بهتر است بدون توصیه دکتر، عصاره گیاهی آن را به کودکان خود ندهید.
• مصرف مداوم این دانه‌های قرمز رنگ، ایجاد کننده مشکلاتی برای معده و روده خواهد شد.

کلام آخر

همانطور که دیدیم خاصیت و ارزش غذایی این گیاه بسیار بالا است و با مصرف درست آن، می‌توانید به بهبود سلامت بدنتان منجر شوید. برقراری تعادل استفاده از آن امری مهم بوده که از بیماری‌های بسیاری جلوگیری می‌کند. کشور ایران نقش بسزایی در تولید و رشد این گیاه دارد و با توانایی خود طی چند ساله اخیر توانست جایگاه نخست تولید زرشک را به خود اختصاص دهد.

این گیاه مورد پسند تعداد بالایی از افراد است که می‌توانند آن را با روش‌های متفاوتی مورد استفاده قرار دهند. با استفاده از آن به راحتی می‌توانید طعم و مزه دلنشینی را به غذاهای خود بدهید و از خوشمزگی آن‌ها لذت ببرید.

امیدواریم از مطالب بیان شده در این مقاله لذت برده باشید و توانسته باشیم اطلاعات مفیدی در مورد زرشک را در اختیارتان قرار دهیم.

زرشک پفکی با طبیعت سرد و خشک خواص بسیاری دارد از جمله:

سرشار از ویتامین – بهبود سرطان – تقویت معده و قلب و کبد – بهبود نارسایی قلبی – تنظیم کلسترول خون – کاهش قند و فشار خون -درمان اسهال – بهبود سرماخوردگی – افزایش جذب آهن – ضدعفونی کننده خون – درمان بیماری های قلبی و کلیوی – کاهش تب – تنظیم ضربان قلب – ضد التهاب و ضد تورم دارد.